آیارگولاتور گاز می تواند قطع کن گاز در زمان زلزله باشد؟

بعضی از مردم می گویند رگولاتور گاز هم می تواند قطع کننده در زمان زلزله باشد بنابراین نیازی به شیر زلزله نیست. در ادامه سری مقالاتی که باورهای اشتباه در خصوص شیرهای حساس به زلزله و شیرهای برقی را به بحث می گذارد به این مقوله می پردازیم. هدف از این مطالب جداگانه که هر کدام یک باور نادرست در خصوص این ادوات را مورد بررسی قرار می دهند این است که شناخت مساعدی از محصولات مذکور داشته باشیم.

رگولاتور گاز چیست؟

رگولاتور گاز وسیله ای است که با نصب شدن در مسیر لوله کشی گاز، فشار گاز را در دامنه معینی نگهداشته و در صورت پایین رفتن از یک حداقل یا بالا رفتن از یک حداکثر، جریان گاز را به صورت خودکار قطع می نماید. رگولاتور گاز با مصارف خانگی روی علمک گاز در ورودی ساختمان ها یا ابنیه نصب می گردند. رگولاتور معمولا دارای دو دیافراگم و دو اوریفیس است که یک از دیافراگم ها زمانی که فشار گاز کاهش یا افزایش دارد به وسیله سوپاپی ابتدا جریان گاز را تنظیم می کند و در صورت کاهش فشار از میزان تعریف شده برای رگولاتور جریان گاز را قطع می نماید. دیافراگم دیگری با بیشتر شدن فشار از حداکثر تعریف شده برای آن دستگاه با رها کردن سوپاپی جریان گاز را قطع می کند. در صورت قطع شدن جریان گاز توسط رگولاتور کارشناسان مجرب شرکت گاز بعد از رفع عامل قطعی اقدام به فعال کردن رگولاتور می نمایند. (مرجع)

آیا رگولاتور قطع کننده مناسب برای زمان زلزله است؟

پاسخ این سوال قطعا خیر است. با تعریف و توضیح اجمالی که بالا از رگولاتور دادیم روشن است که رگولاتور گاز به هیچ وجه برای قطع جریان گاز در زمان زلزله طراحی، ساخته و نصب نشده است. رگولاتور گاز شهری تا زمانی که جریان گاز در دامنه خاص تعریف شده قرار دارد همچنان جریان گاز را باز نگه می دارد. در ادامه خواهیم دید که لزوما خسارات زلزله به لوله کشی گاز ساختمان منجر به ترخص از دامنه تعریف شده رگولاتور نمی شود.

مقایسه رگولاتور و شیر زلزله

در تمام کشورهایی که از گاز شهری در ساختمان ها بهره مند هستند رگولاتور یکی از دستگاههای اجتناب ناپذیر است. در کشورهایی که زلزله خیز هستند برای ایجاد ایمنی گاز در زمان زلزله، نصب شیر گاز حساس به زلزله نیز دستگاهی کاملا ضروری است. درست به همین دلیل است که در کشورهای پیشرفته در این زمینه همانند ژاپن و ایالات متحده هر دو دستگاه در ساختمان ها الزامی هستند. دلیل این امر به سناریوهای محتمل ناشی از خساراتی است که در زمان زلزله به شبکه وارد می شود و تفاوت آن با موارد ایمنی است که رگولاتور گاز برای آن نصب گردیده است.

رگولاتور و شیر زلزله هر دو وسیله ایمنی ولی با کارکرد جدا و مستقل هستند

رگولاتور و شیر حساس به زلزله موازی و همزمان کارایی ایمنی جدا دارند

در زمان زلزله امواج ناشی از زلزله باعث جابجایی و لغزش وسایل ساختمان ها از جمله وسایل گاز سوز می شوند. برای مثال یک آبگرمکن یا یک بخاری ممکن از در زمان زلزله سر خورده یا واژگون شوند. این وسایل به علت وزن زیاد و نیروی زیاد در حین حرکت به آسانی می توانند باعث جدایی شلنگ های گاز از انشعاب شده یا حتی باعث پارگی آنها شوند. در این زمان گاز شروع به نشتی به ساختمان می کند و باعث خفگی ناشی از مسمومیت ساکنین و یا انفجار و آتش سوزی می گردد. سوال اینجاست که آیا در این مورد رگولاتور روی علمک گاز جریان گاز را قطع می نماید؟ قطعا خیر. زیرا جدایی شیلنگ گاز باعث نمی شود که جریان گاز از دامنه تعریف شده رگولاتور خارج شود و درست به همین دلیل رگولاتور همچنان جریان گاز را باز نگه می دارد. در عوض رگولاتور زمانی که فشار گاز از حدی پایین تر می آید عکس العمل نشان می دهد. در صورتی که فشار گاز از حدی پایین تر بیاید ممکن است وسیله گاز ساز خاموش شود و در صورت عدم قطع توسط رگولاتور ممکن است با بازگشت جریان گاز، نشتی، مسمومیت، انفجار و آتش سوزی به دنبال داشته باشد. زمانی که فشار گاز از یک حداکثر بیشتر شود نیز ممکن است باعث خطرات خاص ناشی از آن شود که رگولاتور در صورت سالم بودن و عملکرد مناسب با قطع خودکار جریان گاز از آن خطرات جلوگیری کند.

می بینیم که رگولاتور و شیر حساس به زلزله دو دستگاه از ادوات ضروری برای مقاصدی کاملا جدا روی شبکه لوله کشی گاز نصبل می شوند. هیچ کدام از این دو جایگزین یکدیگر نشده و هر دوی آنها برای مقاصد ایمنی خاص خود ضروری و استفاده از آنها اجتناب ناپذیر است.

طنین مارکت به عنوان وبسایت رسمی شرکت طنین توسعه پارس با داشتن مقالاتی عمومی، تخصصی و کاربردی در بخش مقالات و اخبار این وظیفه را پیش روی خود قرار داده که کارشناسان حوزه گاز، زلزله، ایمنی و عموم خریداران با نگاهی درست و واقعگرایانه ادوات ایمنی این حوزه را بشناسند. در دنیای رسانه و مجازی امروز به علت التقاط منافع و علم و دانش به راحتی مرزهای علم و شبه علم و تبلیغات در یکدیگر آمیخته می شوند. آرشیو متنوع و رو به توسعه وبسیایت شرکت طنین توسعه پارس با این هدف ایجاد شده که برای مخاطب آگاهی مبتنی علم و دانش به جای غلطیدن در دامان شبه علم و تبلیغات نادرست ایجاد نماید. مستند این ادعا استفاده از دانش تخصصی کسانی است که بنیانگذار حوزه های ایمنی شبکه گاز در بخش های تخصصی فعالیت طنین توسعه پارس هستند. همچنین مطالب این وبسایت با ارجاع به منابع معتبر، استدلال مبتنی بر دانش اثبات شده مهندسی روز، استفاده از تصاویر و متون استاندارد های ملی و بین المللی مرتبط تهیه شده اند.

برخی از مطالب کاربردی موجود در آرشیو مطالب با موضوعات و لینک های زیر قابل دسترسی هستند:

آشنایی به شیرهای قطع جریان گاز حساس به زلزله

آشنایی با شیرهای شات آف برقی برای ایمنی در برابر نشتی گاز

روش آزمایش لرزه ای شیرهای زلزله

محل نصب شیرهای زلزله

پیدایش و تحول سیستم های ایمنی گاز در برابر زلزله

مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان

ساختمان هایی که الزام به نصب شیر زلزله دارند