زلزله های بزرگ جهان که اهمیت شیر قطع کن زلزله را هشدار دادند

اهمیت نصب شیر قطع کن گاز در زمان زلزله نه به یکباره بلکه با تاریخی بیش از یک قرن بر مهندسان برنامه ریزان شهری و ساختمانی آشکار شده است. در این مقاله قصد داریم به صورت خلاصه به زلزله های بزرگ جهان که اهمیت شیر قطع کن زلزله را هشدار دادند بپردازیم.  زلزله های مذکور خطر آتش سوزی، انفجار و نشتی وسیع گاز را بر اثر زلزله گوشزد کردند. همچنین این زلزله ها چه نقشی در تکنولوژی شیرهای حساس به زلزله داشتند. بدیهی است در این روند نقش قانونگزاری در کشورهای متعدد در الزام شیرهای زلزله نیز مورد توجه است.

زلزله هایی با پیامدهای وسیع آتش سوزی و انفجار

تاریخچه استفاده از گاز طبیعی در سراسر جهان سابقه طولانی نیست ولی به محض استفاده از این موهبت سوختی خطرات آن نیز آشکار شد. اولین زلزله ای که نیاز مشخص و حیاتی قطع خودکار جریان گاز در زمان زلزله را بر مهندسان و برنامه ریزان شهری هویدا کرد زلزله سانفرانسیسکو در سال 1906 است.

زلزله سانفرانسیسکو

ساعت 5و 12 دقیقه 18 آوریل 1906 زلزله ای با بزرگی 7.9 در مقیاس ریشتر سواحل کالیفرنیای شمالی را لرزاند. این زلزله در حدی مهیب بود که حتی در بعضی نقاظ جابجایی به طول 6 متر هم ثبت گردید. در این زلزله 80 درصد شهر نابود گردید و بیش از 3000 نفر جان خود را از دست دادند. این زلزله به کشنده ترین زلزله تاریخ آمریکا شهرت دارد. (مرجع) این زلزله در نوع شاخصه های ویژه تکتونیک صفحه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در بحث مقاله حاضر نمی گنجد. آنچه که در این زلزله اهمیت جدی داشته آتش سوزی های وسیع پس از زلزله بود. این امر طوری بود که آتش سوزی از خود زلزله به عامل مخرب تری تبدیل گردید. مطالعات و تخمین ها نشان می دهد که حدود 90 درصد ویرانی در این زلزله بر اثر آتش سوزی واقع شد. (مرجع) در طی 3 روز 30 آتش سوزی وسیع 35000 خانه را در 490 بلوک شهر ویران کرد. خسارت های ناشی از زلزله با مقیاس امروزی حدود 8 میلیارد دلار تخمین زده می شود. (مرجع)

زلزله سانفرانسیسکو منجر به انفجار و آتش سوزی وسیع در شهر شد (منبع)

انفجار و آتش سوزی در زلزله سانفرانسیسکو بر اثر آسیب به لوله کشی گاز

زلزله 1906 سانفرانسیسکو به روشنی ثابت نمود که گاز شهری بدون سیستم قطع کن اتوماتیک جریان گاز درزمان زلزله بسیار ناایمن است. مطالعات متعدد روی این زلزله در سمینارهای متعدد به ویژه سمینارهای سالگرد این حادثه دلخراش نشان از جزئیات بیشتر این حادثه می دهد.  در این زلزله عمده آتش سوزی ها به واسطه پارگی و شکستگی لوله ها و اتصالات گاز اتفاق افتاد. این آسیب به لوله کشی گاز فقط به داخل خانه ها محدود نماند بلکه در محیط های عمومی و لوله های اصلی نیز اتفاق افتاد. گاز در بعضی ساختمان ها تا مدتی به صورت حبس شده نشت می کرده و نه تنها باعث خفگی حبس شدگان زیر آوار می شد در مراحل بعدی با جرقه ای تبدیل به بمب هایی می شد که کل ساختمان را منفجر می ساخت. این زلزله یکی از نقاط کلیدی برای ایجاد و تکامل شیرهای حساس به زلزله به حساب می آید. اولین ثبت اختراعات مربوط به شیر ضد زلزله در سالهای پس از این اتفاق ثبت شدند. مطالعات وسیع دهه های بعدی برای ایجاد و تقویت قانونگذاری و استاندارد سازی ساختمان ها برای مقاومت لوله کشی گاز در برابر زلزله از این زلزله خط و مشی گرفت.

زلزله نورثریج

زلزله ای که به زلزله نورثریج معروف است زلزله است که در سانفرناندوولی لوس آنجلس اتفاق افتاد. این زلزله در 17 ژانویه 1994 ساعت 4 و 31 دقیقه بامداد اتفاق افتاد. این زلزله نیز با تخریب های وسیع ناشی از شدت زلزله یکی از مخرب ترین زلزله های تاریخ ایالات متحده به حساس می آید. در این زلزله بخش های وسیعی از خسارات مالی و جانی ناشی از آتش سوزی اتفاق افتاد. علت آتش سوزی ها عمدتا شکستگی لوله های گاز در شبکه گاز خانگی و لوله های بین شهری بود. شدت نشت گاز در حدی بود که حتی آتش سوزی های متعدد در خیابان ها اتفاق افتاد. (مرجع) پ زلزله نورثریج یکی از زلزله هایی است که مستقیما در الزام نصب شیرهای حساس به زلزله در ایالات متحده موثر واقع شد. ایمن سازی شبکه های گاز، قطع جریان گاز در شبکه ها و ایستگاهها بر اثر زلزله و همچنین نصب شیر قطع کن گاز در سایزهای خانگی از پیامدهای مثبت این زلزله به حساب می آید.

شکستگی لوله و آتش سوزی ناشی از زلزله در زلزله نورثریج(منبع)

زلزله کوبه ژاپن

ساعت 5.47 دقیقه 17 ژانویه 1995 زلزله ای در کوبه ژاپن اتفاق افتاد. در این زلزله 6434 نفر کشته شدند. این زلزله بعد از زلزله کانتو کشنده ترین زلزله قرن 20 ژاپن به حساب می آید. زلزله به 300 آتش سوزی منجر شد که بخش های وسیعی از از شهرها را در بر گرفت. تقریبا در تمام شهر برق، آب و گاز قطع شد. تعداد پسلرزه ها در حدی بود که بسیاری از شهروندان حتی می ترسیدند به خانه هایشان برگردند. حدود 74 پس لرزه محسوس اتفاق افتاد که برای چند روز به طول انجامید. (مرجع)

آتش سوزی وسیع در کوبه ژاپن بر اثر زلزله سال 1995 و خسارات وسیع به شبکه لوله کشی گاز ساختمان ها و شهرها(منبع)

زلزله کوبه نه تنها برای ژاپن بلکه برای تمام جهان زنگ هشدار آتش سوزی و انفجار ناشی از شکستگی لوله های گاز و نشتی های وسیع گاز طبیعی بود. دانشگاههای متعدد در ژاپن مطالعات وسیعی برای ایمن سازی شبکه گاز در برابر زلزله آغاز کردند. این امر در حدی است که بسیاری از این دانشگاهها مشاورهای جهانی و بین المللی مقاوم سازی شبکه گاز در برابر زلزله در دیگر کشورها به حساب می آیند. درژاپن نصب سیستم قطع جریان گاز در زمان زلزله از بخشی از ساختار الزامی شبکه به حساب می آید. این امر هم در ایستگاههای بزرگ TBS و ایستگاههای CGS و هم ورودی ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری و صنعتی به صورت روتین اجرا می گردد.

خلاصه و نتیجه گیری

درست در زمانی که موهبت گاز شهری کشف شد و در ساختمان ها و صنایع بکار گرفته شد، خطر آن نیز آشکار گردید. یکی از خطرات جدی گاز در زمان وقوع زلزله است. با تکان های شدید به سازه ها دستگاههای گازسوز واژگون شده یا می غلطتند. این حرکات ممکن است باعث پارگی یا جدا شدن شیلینگ ها شود. همچنین حرکات شدید با صدمه به دیوارها و ساختار لوله کشی گاز باعث ایجاد شکستگی درآنها و یا اتصالات آنها گردد. همه این موارد با ایجاد نشتی گاز در محیط می تواند باعث خفگی و گازگرفتگی حبس شدگان در ساختمان ها گردد. این نشتی در وهله بعد با یک جرقه و یا شعله ای که روشن است همچون بمبی ممکن است کل ساختمان را به ویرانه ای تبدیل کند. این امر نه یک نظریه و نه یک تخمین و حدس و گمان بلکه حقیقتی واضح است که از مطالعه بیش از یک قرن روی زلزله های مهیب بدست آمده است. مهمترین شواهد این امر 3 زلزله سانفرانسیسکو و نورثریج در آمریکا و زلزله کوبه ژاپن هستند که به صورت خلاصه به آن پرداختیم. در این شهرها خسارات ناشی از آتش سوزی بیش از خسارات ناشی از تخریب و آوار بود. درست به همین دلیل بود که بسترهای قانونی، فنی و تکنیکی رو به گسترش رفته و به تدریج شیرهای قطع کن گاز در زمان زلزله ایجاد و تکامل پیدا کردند. بزرگترین تحولات تکنیکی با درس گرفتن از این حوادث ایجاد شدند. در بعد  قانونگزاری الزام شیرهای حساس به زلزله در کشورهای متعدد زلزله خیز قابل توجه است. در بعد استاندارد سازی مطالعه و تدوین استانداردهای بسیار دقیقی همچون استاندارد ASCE 25-97 ثمره ای از چنین تحولی است. برای مثال در کشور ما نیز استاندارد ISIRI 10942 منبعث از استاندارد اخیرالذکر است. همچنین ویرایش 1402 مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان و گسترش الزام نصب شیر قطع جریان گاز حساس به زلزله در ساختمان های عمومی، خاص و مسکونی بزرگ از تحولات ملی در این روند گسترده به حساب می آید. اگرچه دست اندرکاران و مدیران و قانونگزاران کشور بسیار کند و عقب افتاده از تحولات جهانی چنین مسیری را پیش گرفتند و وسعت الزامات در حد بسیار ضعیف تری از آنچه هست که باید باشد ولی در هر صورت دگرگونی میمون و مبارکی به حساب می آید.

در صورت نیاز به هر کدام از موارد ذیل لطفا روی آن کلیک کنید تا به بخش مرتبط سایت طنین مارکت هدایت شوید:

1. خرید شیر های حساس به زلزله طنین
2. تماس با قسمت پشتیبانی و دفتر فروش
3.  خرید شیر شات آف برقی
4. ساختمان هایی که الزام نصب شیر حساس به زلزله دارند
5. ساختمان هایی که الزام به نصب شیر نشت گاز و منواکسید کربن دارند
6. دانلود پی دی اف مبحث هفدهم مقررات ملی گاز ناظر بر شیر های حساس به زلزله
7.  آشنایی با شیر نشت و حسگرهای نشت گاز و منواکسید کربن
8. نحوه عملکرد شیرهای حساس به زلزله
9. مقایسه برندهای مختلف شیرهای حساس به زلزله در ایران و جهان
10. محل نصب شیرهای حساس به زلزله
11. آشنایی با تاریخچه شرکت طنین توسعه پارس
12. پرسش های متداول

شرکت طنین توسعه پارس شیرهای حساس به زلزله را از سایز 1 اینچ تا 8 اینچ و از فشار کاری 1/4 پوند تا 60 پوند تولید می کند. فهرست محصولات مذکور را می توانید ذیلا ببینید و با کلیک روی هر کدام به همان محصول در فروشگاه رهنمون شوید:

1. شیر حساس به زلزله 1 اینچ دنده ای
2. شیر حساس به زلزله  یک و 1/4 دنده ای
3. شیر حساس به زلزله یک و 1/2 دنده ای
4. شیر حساس به زلزله 2 اینچ دنده ای 
5. شیر حساس به زلزله 2 اینچ فلنجی 1/4 پوند
6. شیر حساس به زلزله 2 اینچ فلنجی 60 پوند
7. شیر حساس به زلزله دو و 1/2 اینچ 1/4 پوند
8. شیر حساس به زلزله 3 اینچ فلنجی 1/4 پوند
9. شیر حساس به زلزله 3 اینچ فلنجی 60 پوند
10. شیر حساس به زلزله 4 اینچ فلنجی 1/4 پوند
11. شیر حساس به زلزله 4 اینچ فلنجی 60 پوند
12. شیر حساس به زلزله 6 اینچ 60 پوند
13. شیر حساس به زلزله 8 اینچ 60 پوند